Nguyễn Huỳnh Tấn Hiệp 
Di sản viên hạng III, Phòng Sưu tầm - Trưng bày Bảo tàng Tôn Đức Thắng

Không gian văn hóa Hồ Chí Minh không chỉ là địa điểm hữu hình mà còn bao gồm những giá trị về tinh thần của tư tưởng, đạo đức, phong cách, lối sống của Bác. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, không gian văn hóa Hồ Chí Minh được xây dựng phải có nét đặc trưng của con người Nam Bộ, của thành phố mang tên Bác, theo đó văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã xác định phương hướng: “Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh trở thành một không gian văn hóa Hồ Chí Minh, nơi tư tưởng, đạo đức, phong cách và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn hiện hữu thường xuyên, trở thành tài sản tinh thần, giá trị văn hóa đặc trưng của người dân, cán bộ, đảng viên của thành phố mang tên Bác”.
Không gian văn hóa Hồ Chí Minh không thể chỉ xây dựng một cách hình thức mà phải lan tỏa những quan điểm, lối sống, tư tưởng, phong cách Hồ Chí Minh thông qua sinh hoạt hằng ngày. Có thể nói chủ trương xây dựng không gian văn hóa Hồ Chí Minh là một cách làm hay nhằm giáo dục, tuyên truyền rộng rãi về những quan điểm của Người là “việc gì có lợi do dân phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh”. Khuyến khích tự giác thực hiện các biểu hiện đạo đức cách mạng gồm cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, xem đó là công việc thường xuyên của tất cả mọi người, chứ không cần cân nhắc điều đó có lợi gì cho bản thân thì mới thực hiện.
Mọi lĩnh vực đời sống của Thành phố đều được giáo dục và định hướng theo tinh thần, quan điểm của Bác. Xây dựng “Không gian văn hóa Hồ Chí Minh”, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh sẽ chuyển hóa tư tưởng, đạo đức, phong cách Chủ tịch Hồ Chí Minh thành những giá trị, niềm tự hào thông qua những chương trình, công trình, việc làm cụ thể, phù hợp với điều kiện kinh tế - văn hóa của Thành phố.
Ở mỗi đơn vị, cơ quan nhà nước, trường học, bệnh viện, hay nơi công cộng, việc xây dựng không gian văn hóa Hồ Chí Minh giúp người trong và ngoài nước đến Thành phố Hồ Chí Minh đều nhìn thấy và cảm nhận những cống hiến to lớn của Bác cho đất nước nói chung, miền Nam nói riêng. Hình thức xây dựng không gian văn hóa Hồ Chí Minh tại thành phố mang tên Bác hiện nay, rất đa dạng và phong phú, tùy vào tình hình thực tế của mỗi địa phương, mỗi đơn vị.
Thông thường, các đơn vị tiến hành triển lãm, trưng bày tranh, ảnh, tư liệu, sách, báo về cuộc đời, hoạt động cách mạng của Bác; xây dựng Tủ sách Bác Hồ, nhằm khuyến khích phát triển văn hóa đọc trong nhân dân. Bên cạnh đó, với việc hướng đến việc chuyển đổi số các đơn vị đã ứng dụng công nghệ, đưa “Không gian văn hóa Hồ Chí Minh” lên mạng qua các hình thức: bảo tàng trực tuyến, lập trang web, fanpage, trang Facebook, YouTube, Tik Tok riêng,… để chia sẻ các hình ảnh, video clip, phim tư liệu về Bác, những lời dạy của Bác cùng những gương điển hình người tốt, việc tốt.
Học tập tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người, song song với đó là triển khai những quan điểm và giá trị tinh thần của Bác, các hoạt động thực tiễn được tổ chức như chăm lo cho người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn; ra quân tổng vệ sinh bảo vệ môi trường; tái chế sử dụng rác thải; biểu dương gương điển hình trong phong trào học tập và làm theo lời Bác; quan tâm giải quyết kịp thời những khó khăn của quần chúng nhân dân. Các buổi tọa đàm, hội thảo khoa học, hội nghị góp ý, hiến kế xây dựng “Không gian văn hóa Hồ Chí Minh” được tổ chức.
Tại Bảo tàng Tôn Đức Thắng, công đoàn cơ sở thành viên Bảo tàng Tôn Đức Thắng phối hợp cùng Chi đoàn Bảo tàng Tôn Đức Thắng thực hiện “Xây dựng không gian văn hóa Hồ Chí Minh” tại đơn vị nhằm phát huy giá trị tư tưởng, đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong công tác chuyên môn nghiệp vụ, phục vụ quần chúng nhân dân và khách tham quan. Đơn vị áp dụng công nghệ, sử dụng mã QR giới thiệu những địa điểm, di tích lịch sử mang đậm dấu ấn Hồ Chí Minh trên lãnh thổ Việt Nam, bên cạnh đó là những tác phẩm bất hủ như: Bản án chế độ thực dân Pháp, Đường Kách mệnh, Tuyên ngôn độc lập…và nhiều tác phẩm lý luận chỉ đạo đường lối cách mạng, xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Mỗi bức ảnh triển lãm tại đây đều có ý nghĩa giáo dục sâu sắc mà Người để lại cho thế hệ mai sau, cùng với hình ảnh viên chức, người lao động Bảo tàng Tôn Đức Thắng cùng ra sức thi đua đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Bác Hồ - Bác Tôn.
Có thể nói, xây dựng không gian văn hóa Hồ Chí Minh tại Thành phố mang tên Bác nói chung và tại Bảo tàng Tôn Đức Thắng nói riêng là một thiết chế văn hóa sáng tạo để xây dựng văn hóa và con người toàn diện, đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững của một thành phố năng động. Đây là nền tảng cho công cuộc, xây dựng và phát triển Thành phố hiện đại nhưng vẫn đậm nét bản sắc dân tộc và thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh. Các giá trị văn hóa đặc trưng được xây dựng trên nền tảng tư tưởng, đạo đức và phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh sẽ góp phần xây dựng thế hệ thanh niên, công chức, viên chức có đầy đủ phẩm chất để thực thi các vai trò và nhiệm vụ xã hội hướng đến một xã hội tốt đẹp, một thành phố văn minh, hiện đại và nghĩa tình. Việc xây dựng và phát huy giá trị của Không gian văn hóa Hồ Chí Minh mang tính lâu dài và liên tục, đi cùng với sự phát triển của Thành phố Hồ Chí Minh, mọi mặt hoạt động đều phải thấm nhuần tư tưởng và quan điểm đạo đức của Người.
Tài liệu tham khảo:
1.https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/thuc-tien-kinh-nghiem1/-/2018/826596/xay-dung-%E2%80%9Ckhong-gian-van-hoa-ho-chi-minh%E2%80%9D-tai-thanh-pho-ho-chi-minh.aspx
2.http://baovanhoa.vn/van-hoa/van-hoa-thoi-luan/artmid/566/articleid/54805/xay-dung-va-bao-ve-khong-gian-van-hoa-ho-chi-minh
3.https://ttbc-hcm.gov.vn/phat-huy-gia-tri-khong-gian-van-hoa-ho-chi-minh-30042.html#:~:text=%E2%80%9CKh%C3%B4ng%20gian%20v%C4%83n%20h%C3%B3a%20H%E1%BB%93,hi%E1%BB%87n%20%C4%91%E1%BA%A1i%2C%20ngh%C4%A9a%20t%C3%ACnh%E2%80%9D.
4.https://hcmcpv.org.vn/tin-tuc/xay-dung-khong-gian-van-hoa-ho-chi-minh-chu-y-tinh-thiet-thuc-hieu-qua-1491901993
5.https://www.hcmcpv.org.vn/tin-tuc/xay-dung-khong-gian-van-hoa-ho-chi-minh-tu-goc-nhin-thuc-tien-o-co-so-1491895808
6.https://hcm.qdnd.vn/van-hoa-the-thao/huong-toi-khong-gian-van-hoa-ho-chi-minh-487052