ĐỔI MỚI CÔNG TÁC TRUYỀN THÔNG TẠI BẢO TÀNG TÔN ĐỨC THẮNG

1. Mở đầu
Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay, công tác truyền thông tại các bảo tàng không chỉ dừng lại ở việc giới thiệu hiện vật hay tổ chức trưng bày, mà còn trở thành cầu nối quan trọng giữa di sản văn hóa và công chúng. Bảo tàng Tôn Đức Thắng - nơi lưu giữ, nghiên cứu và giới thiệu cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Tôn Đức Thắng - đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ trong hoạt động truyền thông, hướng đến mục tiêu lan tỏa giá trị lịch sử, nhân cách và đạo đức của Bác Tôn đến đông đảo công chúng trong và ngoài nước.
Với sự kiện khánh thành công trình Bảo tàng Tôn Đức Thắng mới vào ngày 03/01/2025 - một công trình mang tính biểu tượng chào mừng 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước - yêu cầu đổi mới công tác truyền thông càng trở nên cấp thiết. Việc truyền tải hình ảnh không gian trưng bày hiện đại, ứng dụng công nghệ, cùng giá trị di sản của Chủ tịch Tôn Đức Thắng đến với công chúng là nhiệm vụ trọng tâm của bảo tàng trong giai đoạn hiện nay.
2. Thực trạng và những chuyển biến tích cực:
Những năm gần đây, cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, Bảo tàng Tôn Đức Thắng đã từng bước đổi mới phương thức truyền thông.
Trước năm 2023, hoạt động truyền thông chủ yếu dựa vào hình thức truyền thống như biển báo, thuyết minh trực tiếp, bài viết trên báo chí, website. Các kênh mạng xã hội hoạt động rời rạc, thiếu tính tương tác, chưa khai thác hiệu quả các hình thức truyền thông trực quan.
Từ năm 2025, khi công trình xây dựng mới Bảo tàng Tôn Đức Thắng được khánh thành và đi vào phục vụ khách tham quan, công tác truyền thông được đẩy mạnh trên nền tảng số do đơn vị quản lý như: fanpage, website, YouTube, TikTok, fanpage, Meta, Instagram, Threads, podcast, livestream, minigame,  cùng nhiều sản phẩm truyền thông mới như phim ngắn, minigame, flycam 3D art, video trải nghiệm trưng bày, podcast kể chuyện hiện vật có phụ đề tiếng Anh phục vụ khách quốc tế. Nội dung truyền thông được cập nhật thường xuyên trên fanpage, website, Youtube…. Nhiều nội dung được cộng đồng chia sẻ lại, tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực. Các sản phẩm truyền thông được đầu tư về nội dung và hình thức, tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực trong cộng đồng. Bảo tàng đã tăng mức độ nhận diện và gắn kết của công chúng, đặc biệt là giới trẻ; lan tỏa giá trị lịch sử về Bác Tôn một cách hấp dẫn, sinh động và xây dựng hình ảnh bảo tàng năng động, dễ tiếp cận.
Nhờ truyền thông hiệu quả, năm 2025 Bảo tàng đã đón hơn 214.000 lượt khách tham quan, minh chứng cho sức hút và hiệu quả của việc đổi mới trong công tác truyền thông của đơn vị.
3.  Các giải pháp đổi mới công tác truyền thông 
-  Việc ứng dụng công nghệ trong trưng bày đã trở thành chất liệu mới cho công tác truyền thông: Không gian trưng bày mới của bảo tàng được thiết kế theo hướng hiện đại, tăng yếu tố tương tác, sử dụng mã QR, màn hình cảm ứng, âm thanh cảm biến và công nghệ AR, tạo trải nghiệm tham quan chủ động, sinh động, đặc biệt hấp dẫn với giới trẻ và khách quốc tế. Điều này góp phần rút ngắn khoảng cách giữa lịch sử và công chúng, đồng thời tạo nhiều chất liệu truyền thông hấp dẫn, phù hợp xu hướng tiếp nhận thông tin hiện nay.
- Phát triển nội dung số hóa:
Bảo tàng đẩy mạnh đa dạng hóa hình thức truyền thông trên mạng xã hội thông qua việc xây dựng một chiến lược nội dung đồng bộ trên các nền tảng như Facebook, Zalo, TikTok, YouTube, Instagram và Threads. Nội dung truyền thông tập trung vào những định dạng hấp dẫn, phù hợp xu hướng tiếp nhận hiện nay, bao gồm: video kể chuyện hiện vật, phim ngắn và video trải nghiệm, Podcast song ngữ, trưng bày trên môi trường điện tử…
Đặc biệt, bảo tàng chú trọng phát triển truyền thông tương tác, thông qua các minigame, thử thách online, hoạt động “check-in sáng tạo”, khuyến khích công chúng chia sẻ hình ảnh và để lại đánh giá tích cực trên Google Maps, Tripadvisor từ đó tăng mức độ lan tỏa tự nhiên trên môi trường số.
Để duy trì dòng thông tin ổn định và tạo dấu ấn truyền thông theo từng giai đoạn, bảo tàng triển khai các chiến dịch truyền thông theo mốc sự kiện quan trọng như: Ngày Quốc tế Bảo tàng; Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam và các dịp lễ lớn trong năm. Mỗi chiến dịch truyền thông được thiết kế với chủ đề riêng, nội dung chuyên sâu, kết hợp hoạt động tương tác nhằm thu hút sự quan tâm của cộng đồng.
- Phát triển truyền thông cộng đồng và giáo dục di sản:
Bảo tàng tăng cường các hoạt động truyền thông hướng đến cộng đồng, đặc biệt là nhóm học sinh - sinh viên, thông qua việc tổ chức các cuộc thi sáng tạo như: Cuộc thi sáng tác ảnh “Bác Tôn trong tôi”, Cuộc thi làm phim ngắn “Bảo tàng Tôn Đức Thắng - Diện mạo mới”, cuộc thi vẽ tranh thiếu nhi “Thiếu nhi Thành phố Hồ Chí Minh với Bác Tôn”.
Bên cạnh việc phát triển nội dung truyền thông số, bảo tàng đặc biệt chú trọng khảo sát và lắng nghe phản hồi của công chúng nhằm nâng cao chất lượng phục vụ. Trong năm 2025, bảo tàng đã triển khai các bảng khảo sát song ngữ Việt - Anh dành cho khách tham quan, tập trung vào các nội dung như mức độ hài lòng đối với không gian trưng bày, hiệu quả thuyết minh, chất lượng trải nghiệm và sự thuận tiện trong quá trình tham quan. Những phản hồi này được tổng hợp, phân tích định kỳ và trở thành cơ sở quan trọng để bảo tàng điều chỉnh thông điệp truyền thông, hoàn thiện hoạt động trưng bày cũng như tối ưu hóa nội dung trên các nền tảng số.
Song song đó, bảo tàng đẩy mạnh truyền thông gắn với hoạt động giáo dục thông qua việc phối hợp với các trường học tổ chức các lớp dạy học lịch sử trực tuyến và chương trình trưng bày lưu động. Các hoạt động này giúp mở rộng phạm vi tiếp cận công chúng, mang giá trị di sản của Chủ tịch Tôn Đức Thắng đến gần hơn với học sinh, sinh viên và các nhóm cộng đồng ở ngoài không gian bảo tàng. Đây là hướng tiếp cận linh hoạt, góp phần nâng cao tính tương tác, củng cố hình ảnh bảo tàng thân thiện, kết nối với xã hội.
Những hoạt động này không chỉ thu hút sự tham gia của giới trẻ mà còn góp phần hình thành nguồn tư liệu truyền thông phong phú, phục vụ lâu dài cho công tác giáo dục di sản và lan tỏa hình ảnh, đạo đức Bác Tôn trong cộng đồng.
4. Định hướng công tác truyền thông của Bảo tàng Tôn Đức Thắng từ 2026- 2030
Tăng cường chuyển đổi số toàn diện: Xây dựng bảo tàng số với dữ liệu 3D, tham quan ảo, ứng dụng AI trong hướng dẫn tham quan; Phát triển nền tảng truyền thông tích hợp giúp quản lý nội dung, đo lường hiệu quả tương tác.
Lấy “kể chuyện” giáo dục làm trung tâm: Bảo tàng chuyển từ mô hình trưng bày dựa trên hiện vật sang truyền thông dựa trên tường thuật, nhấn mạnh giá trị lịch sử, nhân cách và bối cảnh cuộc đời Chủ tịch Tôn Đức Thắng. Truyền thông gắn chặt với sứ mệnh giáo dục truyền thống, hướng đến xây dựng cộng đồng tiếp nhận và đồng sáng tạo giá trị.
Phát triển đội ngũ truyền thông chuyên nghiệp: Đào tạo nhân sự về kỹ năng sáng tạo nội dung, thiết kế đồ họa, quay dựng video, phân tích dữ liệu mạng xã hội; Hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp công nghệ để nâng cao năng lực truyền thông; Mở rộng hợp tác truyền thông và quảng bá quốc tế.
Xây dựng và hoàn thiện bộ nhận diện thương hiệu: Bộ nhận diện không chỉ bao gồm logo, màu sắc, phông chữ mà còn là câu chuyện thương hiệu - thể hiện tinh thần giản dị, trung thực, nhân ái của Chủ tịch Tôn Đức Thắng. Hướng đến hình ảnh bảo tàng hiện đại, chuyên nghiệp, gần gũi, có bản sắc riêng trong hệ thống bảo tàng thành phố.
Phối hợp với các cơ quan ngoại giao, tổ chức văn hóa, cộng đồng người Việt ở nước ngoài để lan tỏa hình ảnh Bác Tôn: Phát triển nội dung song ngữ, đa ngữ, phục vụ khách quốc tế và quảng bá di sản liên quan đến Bác Tôn đến bạn bè quốc tế.
Hiện nay, công tác truyền thông của Bảo tàng chủ yếu hướng đến khách tham quan trong nước, trong đó học sinh, sinh viên chiếm đa số, nên mức độ lan tỏa chưa cân đối, đặc biệt với công chúng người nước ngoài. Vì vậy, trong thời gian tới, cần nghiên cứu kỹ đối tượng khách tham quan, nhất là khách quốc tế; đẩy mạnh quảng bá trên các nền tảng mạng xã hội; tăng cường kết nối với các công ty du lịch – lữ hành thông qua thư ngỏ và tờ rơi giới thiệu bảo tàng. Đồng thời, xúc tiến công nhận Bảo tàng là điểm du lịch của Thành phố.
5. Kết luận
Đổi mới công tác truyền thông tại Bảo tàng Tôn Đức Thắng là bước đi tất yếu trong tiến trình hội nhập và phát triển. Khi truyền thông được đầu tư đồng bộ - từ nội dung, hình ảnh, công nghệ đến thương hiệu - bảo tàng không chỉ trở thành điểm đến hấp dẫn mà còn là trung tâm lan tỏa giá trị lịch sử, văn hóa và nhân cách Bác Tôn đến mọi tầng lớp nhân dân. Đây chính là minh chứng cho sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, giữa di sản và công nghệ, góp phần đưa hình ảnh Bảo tàng Tôn Đức Thắng trở thành địa điểm thu hút công chúng tại Thành phố Hồ Chí Minh trong thời đại số.
Vì vậy, việc đổi mới công tác truyền thông tại Bảo tàng Tôn Đức Thắng không chỉ đáp ứng yêu cầu phát huy giá trị di sản trong giai đoạn hiện nay, mà còn là định hướng phát triển lâu dài nhằm đưa hình ảnh Bác Tôn đến gần hơn với công chúng. Việc xây dựng các nội dung truyền thông hiệu quả sẽ giúp bảo tàng hấp dẫn, thu hút, tăng tương tác, mở rộng đối tượng tiếp cận và tạo dựng thương hiệu văn hóa có chiều sâu. Khi công tác truyền thông được đầu tư một cách đồng bộ, từ xây dựng nội dung hấp dẫn, hình ảnh trực quan, ứng dụng công nghệ hiện đại đến hoàn thiện bộ nhận diện thương hiệu, Bảo tàng Tôn Đức Thắng sẽ không chỉ tăng sức hút đối với khách tham quan mà còn lan tỏa sâu rộng hơn các giá trị nhân cách và đạo đức của Chủ tịch Tôn Đức Thắng đối với công chúng trong trong nước và quốc tế./.